ประโยคซับซ้อน
ประโยคที่ซับซ้อน คือ การนำรูปประโยค ทั้งประโยคความเดียว ประโยคความรวมและประโยคความซ้อนมาขยายความให้ซับซ้อนยิ่งขึ้น
ประโยคซับซ้อน เกิดจาก ประโยคสามัญ ที่แบ่งเป็นประโยคความเดียว ประโยคความรวม และประโยคความซ้อน จากประโยคทั้งสามนี้เพิ่มคำขยายหรือข้อความขยาย การรวมประโยคสามัญดังกล่าวเข้าด้วยกันทำให้กลายเป็นประโยคซับซ้อนขึ้น แต่สามารถสื่อสารชัดเจนและสละสลวย
เพิ่มข้อความขยาย โดยมีหลักสำคัญ ดังนี้
1. ตำแหน่งคำขยายในประโยค
การขยายความในประโยคภาษาไทยนั้นส่วนขยายจะอยู่ด้านหลังข้อความที่จะไปขยาย เช่น
- ตำรวจจำนวนห้านาย ประจำสถานีตำรวจนครเชียงใหม่ จับผู้ค้ายาบ้ารายใหญ่ที่ทางการ เคยทราบเบาะแสมาก่อนได้ เมื่อเช้าตอนสายวันอาทิตย์ที่ 21 เดือนนี้เอง
- ประโยคนี้ประธาน คือ ตำรวจ
- ส่วนขยาย คือ จำนวนห้านาย ประจำสถานีตำรวจนครเชียงใหม่
- ตัวแสดงหรือคำกริยา คือ จับ
- ส่วนขยาย คือ ได้เมื่อเช้าตอนสายวันอาทิตย์ที่ 21 เดือนนี้เอง
- คำขยายกริยาเรียงไว้หลังกรรม หรือส่วนขยายกรรมเสมอ
- กรรมในประโยคนี้ คือ ผู้ค้ายาบ้า
- และส่วนขยายกรรม คือ รายใหญ่ที่ทางการเคยทราบเบาะแส
มีข้อสังเกตยังหนึ่ง คือ ส่วนขยายกริยาที่บอกช่วงเวลาสามารถนำไปเรียงหน้าประธานในประโยคได้ด้วย ประโยคข้างต้นนี้เปลี่ยนแปลงได้ คือ
- เมื่อตอนสายวันอาทิตย์ที่ ๒๑ เดเอนนี้เอง ตำรวจจำนวนห้านายประจำสถานีตำรวจนครเชียงใหม่ จับผู้ค้ายาบ้ารายใหญ่ที่ทางการทราบเบาะแสมาก่อน
2. ข้อระมัดระวังการวางคำขยาย
การเรียงคำขยายเพื่อไม่ให้ความกำกวม หรือความคลาดเคลื่อน เพื่อสื่อสารได้ชัดเจน ควรให้คำขยายอยู่ใกล้กับคำที่จะไปขยาย ถ้าไม่เป็นเช่นนี้แล้วจะมีผลดังกล่าว เช่น
- ผู้หญิงที่อุ้มลูกหมาหน้าตาคล้ายคุณเพิ่งเดินออกไปเมื่อครู่นี้เอง
- แก้เป็น ผู้หญิงหน้าตาคล้ายคุณที่อุมลูกหมาเพิ่งเดินออกไปเมื่อครู่นี้เอง
- หนังสือพิมพ์เป็นยามเฝ้ารัฐบาลที่ดี
- แก้เป็น หนังสือพิมพ์ที่ดีเป็นยามเฝ้ารัฐบาล
ประโยคความเดียวที่ซับซ้อน
ประโยคความเดียวที่ซับซ้อนสามารถทำ ได้ดังนี้
1. ความซับซ้อนในภาคประธาน ตัวประธานมีส่วนขยายที่เป็นคำและกลุ่มคำทำให้ประโยคความเดียว มีข้อความซับซ้อนขึ้น
1.1 ประธานที่ขีดเส้นใต้ เป็นคำนำหน้าด้วยการหรือความ หรือคำอาการนาม ตามด้วยส่วนขยาย เช่น
- การรเฝ้าติดตามความเคลื่อไหวของกลุ่มดาวยามค่ำคืนทำให้พบดาวดวงใหม่
- ความขยันหมั่นเพียรอย่างยิ่งยวดเป็นผลให้ถึงจุดหมายปลายทาง
1.2 ประธานที่ขีดเส้นใต้ มีคำและกลุ่มคำขยายประธาน ทำให้ความซับซ้อนเพิ่มขึ้น เช่น
- บ้านพักคนงานบริษัทหลังใหม่บนเนินเขาสร้างเสร็จแล้ว
- รถเมล์สาย 40 คันสีแดงเข้มคาดสีเหลืองวิ่งเร็วมาก
2. ความซับซ้อนในภาคแสดง
2.1 มีคำกริยาเป็นกลุ่มคำหลายคำ เช่น
- กระรอกตัวนั้นกระโดดไปที่ผลมะพร้าว มันพยายาม กัด แทะ เคี้ยว และกลืนกินเนื้อ มะพร้าวอย่างเอร็ดอร่อย
- คนป่ากลุ่มนั้นต่างกระโดด โลดเต้น ร่ายรำ และร้องเพลงไปตามจังหวะกลอง
2.2 มีคำกริยาเป็นส่วนขยายอยู่หลายแห่งในประโยค เช่น
- นักรียนต่างขยันเตรียมตัวสอบไล่โดยทบทวนตำรา อ่านเนื้อหาและสรุปประเด็นพร้อมกับท่องจำอย่างเข้าใจ
- เขาพยายามพายเรือลำเล็ก ๆ มาทางริมสระน้ำ โดยไม่รีบร้อนนัก
ข้อควรระมัดระวังประการหนึ่ง ในประโยคมีประธานอย่างเดียว แต่ทำกริยา ประกอบหลายอย่าง ต้องใช้วิภาคสรรพนาม คือ คำว่า บ้าง หรือ บาง มาช่วย เช่น
- ผู้โดยสารเข้าคิวกันซื้อตั๋ว ออกันขึ้นรถ มองหาผู้นัดหมาย และซื้อของฝากญาติมิตร
- แก้เป็น ผู้โดยสารเข้าคิวกันซื้อตั๋ว บ้างออกันขึ้นรถ บ้างมองหาผู้นัดหมาย และ บ้างซื้อของฝากญาติมิตร
วิภาคสรรพนาม คือ บ้าง ได้แก่ ผู้โดยสารนั่นเอง และทำหน้าที่เป็นประธานในประโยคสั้น ๆ ดังกล่าว
ประโยคความรวมที่ซับซ้อน
ประโยคความรวมที่ซับซ้อน คือ ประโยคความรวมที่มีข้อความซับซ้อนเพิ่มขึ้นเนื่องจากมีประโยคความรวม ซ้อนกันหลายชั้น เช่น
- ปรีชาไม่ชอบเล่นฟุตบอล แต่เขาชอบพนันฟุตบอล ดังนั้น เขามีปัญหาเรื่องการเงินและในที่สุดปรีชาหยุดการเรียนไปอย่างน่าเสียดาย
- ดังนั้น เป็นคำสันธานเชื่อมประโยคความรวมทั้ง 2 คู่เข้าด้วยกัน
- บุญยืนเป็นเด็กกำพร้าพ่อแม่ ฉันจึงรับเขามาเลี้ยงดูด้วยความรักและส่งบุญยืนเรียนหนังสือ แต่ภายหลังเด็กคนนี้ขาดความเชื่อฟังฉันและไปคบเพื่อนที่เลว ดังนั้นเขาจึงติดยาเสพติดไปเมื่อเร็ว ๆ นี้เอง
- แต่ เป็นคำสันธานเชื่อมประโยคความรวมทั้งหมด
ประโยคความซ้อนที่ซับซ้อน
ประโยคความซ้อนที่ซับซ้อน เช่น
- ประเสริฐเดินทางไปสงขลาโดยรถด่วนสายใต้ขบวนยาวเหยียดเพราะช่วงนั้นเป็นเทศกาลสงกรานต์ที่ทุกคนพากันเดินทางท่องเที่ยว
- เพราะเป็นคำสันธานเชื่อมระหว่างประโยคความซ้อนเข้าด้วยกัน
- ชายร่างผอมผิวคล้ำวัยกลางคนนั้นเดินเร็วมากจนฉันเดินตามแทบไม่ทัน แต่ขณะที่เขากำลังย่างขึ้นนั่งบนรถประจำทางสายปอ. 16 เมื่อฉันก้าวเท้าขึ้นรถคันนั้นพอดีเช่นกัน
- แต่ เป็นคำสันธานเชื่อมระหว่างประโยคความซ้อนเข้าด้วยกัน
ประโยคที่ซับซ้อน ประกอบด้วย ประโยคความเดียวและประโยคความซ้อน
- พระราชาองค์นี้ทรงทศพิธราชธรรมดียิ่ง ดังนั้น ราษฎรจึงรักพระองค์จนพวกเขาสละชีพเพื่อพระองค์ได้
- ประโยคความเดียว = พระราชาองค์นี้ทรงทศพิธราชธรรมดียิ่ง
- ประโยคความซ้อน = ราษฎรจึงรักพระองค์จนพวกเขาสละชีพเพื่อพระองค์
- คำเชื่อมระหว่างประโยคความเดียวและประโยคความซ้อน = ดังนั้น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น